استاد ایلیا «میم» رام الله

در دنیای امروز که هر لحظه اش پر است از تغییرات شگفت انگیز و آنی، ارتباطات از جایگاه ویژه ای برخوردار است. تحقیقات نشان می دهد که بیش از هفتاد و پنج در صد از اوقات روزانه ما به شکلی در تماس و ارتباط با دیگران می گذرد. ما انسان ها هر روز به اشکال مختلف با یکدیگر در ارتباطیم تا اندیشه ها، نظرات، افکار، احساسات و تمایلات خود را به یک دیگر منتقل کنیم یا با یکدیگر تبادل کنیم. میزان علاقه و احترام خود را نشان دهیم و رنج و اندوه، شادمانی و خرسندی و شک و دودلی خود را با دیگران در میان گذاریم. یک ارتباط ساده یا یک مجموعه ارتباطات، خواسته یا نا خواسته، از پیش تعیین شده یا اتفاقی، فعال یا منفعل، به هر حال یکی از ابزارهای کلیدی ارضاء نیازها، کسب نتایج و متجلی ساختن آرزوهای ماست. روابط ما، مطلوب یا نامطلوب شکل دهنده بخش عمده ای از اوقات روزانه ماست. ما به شدت متأثر از روابطمان هستیم و همه کارهای ما به نوعی ارتباط است. ازاین رو کیفیت زندگی هر کس بستگی به کیفیت ارتباطات او با دیگران دارد.

ارتباطات مجموعه ای از مهارت هاست. مهارت ها و توانمندی هایی که منجر به بالارفتن کیفیت ارتباط می شود. از سوی دیگر چون ما در رسیدن به اهدافمان به همراهی دیگران نیازمندیم، نحوه ارتباط ما در میزان حمایت و کمکی که از سوی دیگران دریافت می کنیم مستقیماً تأثیر می گذارد و راهی را می گشاید تا افکارمان به سهولت مجال تجلی یابند، پذیرفته شوند و در نتیجه تحقق پذیرند.

اما چگونه؟

یکی از کلیدی ترین و مهم ترین مهارت ها در برقراری ارتباط، درک نقطه نظرهای طرف مقابل و یا همان همذات پنداری است. تنها دراین صورت است که شما می توانید به تفهیم نقطه نظرهای خویش بپردازید. تا ندانید که آنها به چه فکر می کنند و توجهشان به چیست چگونه می توانید با آنها رابطه برقرار کنید؟ باید زبان آنها را بدانید و با زبان خودشان مفاهیم را منتقل کنید. کلید این کار هم همذات پنداری است. باید خودتان را به جای دیگران بگذارید و از منظر آنها نگاه کنید. البته کار ساده ای نیست چون موانع زیادی برسر راه این مهارت کلیدی وجود دارد. برای از بین بردن این موانع و حرکت به سوی همذات پنداری موارد زیر الزامی است.

درک چارچوب ذهنی دیگران

انسان ها با یکدیگر متفاوتند. علائق، تجربیات، نقطه نظرات، رؤیاها و خیلی موارد دیگر در هر انسانی متفاوت از انسان دیگر است. درک هر یک از ما از یک موقعیت خاص، با دیگران کاملاً متفاوت است زیرا هر یک از ما آن را بر حسب تجربیات خود تعبیر و تفسیر می کند. چارچوب ذهنی هر کسی شامل مجموعه شرایط منحصر به فردی است که ریشه در زمینه های خانوادگی، تربیتی، استعدادهای طبیعی و شخصیت او دارد. در نتیجه استنباط و احساس هر فردی بر حسب نوع ارزیابی او از وقایع مختلف، متفاوت است.

برای شناخت چارچوب های ذهنی افراد مختلف باید از نقاط ضعف و قوت، حساسیت ها و گرایش های آنها به خوبی آگاه شد. در واقع باید حتی الامکان چارچوب ذهنی خود را به چارچوب ذهنی فرد دیگر نزدیک تر کرد. به بیان دیگر برای ایجاد ارتباطی موفق با یکدیگر باید چارچوب های ذهنی، متقارن و هم ساز باشند. انطباق کامل این چارچوب ها تنها زمانی میسر است که از نظر تربیت، فرهنگ، سن، تجارب زندگی و ... با فرد دیگر شباهت کامل داشته باشد. در چنین شرایطی به طور ناخودآگاه خود را با فرد دیگر صمیمی و یکسان حس می کنیم.

همذات پنداری یک فن است و مانند هر فن دیگری باید با تمرین و ممارست با آن خو گرفت. برای پرورش این حس باید مترصد فرصت هایی باشید و اوضاع و شرایط را از دیدگاه فرد دیگر ببینید. این تمرین را ابتدا با کسانی آغاز کنید که با آنها روابط خوبی دارید.

تجهیزات ارتباطی خود را گسترش دهید

زبان (واژه و کلام) تنها وسیله ارتیاطی نیست و حتی کامل ترین آن هم نیست، چرا که پیام های انسانی، به خصوص آنهایی که از احساسات و هیجانات و عواطف مایه می گیرد چنان پیچیده اند که هیچ کلامی گویای آن نیست. به همین دلیل گاه یک نگاه، لحن صدا یا یک حرکت رفتاری، حاوی پیامی است که از نهفته ترین درونیات فرد سرچشمه می گیرد و معنای ارتباط را مشخص می کند.

بنابراین درایجاد رابطه صرفاً به زبان و توضیح دادن اکتفا نکنید.

خوب گوش کنید و خوب ببینید

سرچشمه بسیاری از مشکلات ارتباطی، عدم توجه به سخنان گوینده است. برای اینکه دیگران را به خوبی درک کنید باید بتوانید اطلاعات را به خوبی از آنها کسب کنید و این امر منوط به توانایی شما در دقیق گوش کردن، دقت نظر، همدلی، طرح سؤالات مفید و سودمند و احترام متقابل است. ارتباط به این مفهوم نیست که صرفا گهگاه سر تکان دهیم و با ذکر کلماتی مانند صحیح، آهان، که اینطور، وانمود کنیم که به سخنان گوینده توجه داریم. واقعیت این است که مردم قبل از آنکه آمادگی شنیدن سخنان شما را داشته باشند، باید احساس کنند که سخنانشان را می شنوید و قبل از آنکه اطلاعات خوبی را تسلیم شما کنند باید بتوانند اطلاعات خوبی از شما کسب کنند. به هر تقدیر، اولین قدم برای کسب اطلاعات خوب و سودمند آن است که افکارتان را حول سخنان گوینده متمرکز کنید. برای این کار نه تنها از گوش بلکه از چشمان و قلب خویش مدد گیرید.

(و از همه مهمتر) محبت کنید، محبت کنید، محبت کنید

آیا می دانید یک مادر چگونه با نوزاد خود رابطه دارد؟ نوزاد نمی تواند حرف بزند، اما مادر از احوال او به خوبی با خبر است. محبت منجر به شناخت می شود. شما هر چیزی را بیشتر دوست داشته باشید رابطه تان با آن بهتر و عمیقتر است. وقتی شما کسی را دوست دارید خود به خود به او توجه می کنید و به او فکر می کنید. این توجه و تفکر در حالات او، منجر به نزدیکی شما به چهارچوب های ذهنی طرف مقابل و علائق و نقطه نظرات وی می شود. پس راه درک او نیز هموارتر شده و شما خود به خود در مسیر همذات پنداری با او قرار گرفته اید. پس دوست بدارید آنکس را که خواهان ارتباط با او هستید.

اولین انتشار در نشریه علم موفقیت شماره ۱۴